เช็ครหัสเหล็กเส้นข้ออ้อย ป้องกันบ้านพัง เหล็กเส้น หรือที่วงการก่อสร้างมักเรียกว่า “เหล็กเสริมคอนกรีต” สิ่งหนึ่งที่มักจะถูกมองข้ามแต่มีความสำคัญไม่น้อย คือ “รหัสตัวอักษร” ที่ปรากฏอยู่บนผิวของเหล็กเส้นแต่ละเส้น รหัสเหล่านี้ไม่ได้มีไว้เพียงตกแต่งหรือบอกแบรนด์ แต่เปรียบเสมือนบัตรประชาชนของเหล็กเส้นแต่ละเส้นที่บอกเล่าถึงแหล่งที่มา ขนาด และคุณสมบัติทางวิศวกรรมอย่างครบถ้วน
เหล็กเส้นแบ่งออกเป็น 2 ประเภทหลัก
– เหล็กเส้นกลม (Round Bar หรือ RB) ผิวเรียบ นิยมใช้ในงานทั่วไป เช่น งานเสา งานพื้น
– เหล็กเส้นข้ออ้อย (Deformed Bar หรือ DB) มีลักษณะเป็นบั้งหรือข้อ ใช้ในงานโครงสร้างหลักที่ต้องรับแรงมาก เช่น เสาเข็ม คาน และฐานราก
รหัสที่ปรากฏบนเหล็กเส้นข้ออ้อยจะบอกข้อมูลสำคัญมากกว่าเหล็กเส้นกลม เพราะถูกออกแบบมาเพื่อใช้งานด้านโครงสร้างโดยเฉพาะ
รหัสตัวอักษรบนเหล็กเส้นประกอบด้วยอะไรบ้าง?
โดยทั่วไป รหัสที่พบบนเหล็กเส้นข้ออ้อยจะประกอบด้วย 3 ส่วนหลัก ได้แก่
1. ยี่ห้อผู้ผลิต (Mill Symbol)
เป็นตัวย่อที่แสดงถึงโรงงานที่ผลิตเหล็กเส้น เช่น
TATA Tiscon = Tata Steel (thailand) TXS = ไทยซิง สตีล STSC = สิงห์ไทย สตีล Zub =บริษัทเหล็กทรัพย์ จำกัดผู้ผลิตแต่ละรายจะมีรหัสเฉพาะตัวที่สามารถตรวจสอบย้อนหลังได้ในกรณีที่เกิดปัญหาด้านคุณภาพ
2. ชั้นคุณภาพของเหล็ก (Grade)
ชั้นคุณภาพบ่งบอกถึงความสามารถในการรับแรงดึง (Yield Strength) ตามมาตรฐาน มอก. เช่น
SD30 = Yield Strength ประมาณ 3000 กก./ซม.²
SD40 = Yield Strength ประมาณ 4000 กก./ซม.²
SD50 = Yield Strength ประมาณ 5000 กก./ซม.²
SD ย่อมาจาก Standard Deformed bar” หมายถึง ชั้นคุณภาพของเหล็กข้ออ้อย ยิ่งตัวเลขมาก ความสามารถในการรับแรงยิ่งสูง เหมาะกับโครงสร้างที่รับน้ำหนักมาก
3. ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง (Diameter)
อาจจะไม่ได้พิมพ์บนเหล็กโดยตรงเสมอไป แต่โดยทั่วไปเหล็กจะผลิตตามขนาดมาตรฐาน เช่น
DB12 (เส้นผ่านศูนย์กลาง 12 มม.)
DB16 (16 มม.)
DB20 (20 มม.)
ขนาดนี้จะระบุในเอกสารจัดซื้อหรือฉลากบรรจุภัณฑ์มากกว่า
4.สัญลักษณ์ T (เฉพาะเหล็กข้ออ้อยที่ผ่านกรรมวิธีทางความร้อน heat treatment ในระหว่างการผลิต)
อาคาร สตง. ใช้เหล็กเส้นอะไร
อาคารสำนักงานการตรวจเงินแผ่นดิน (สตง.) ที่ถล่มลงมาจากเหตุแผ่นดินไหว กลายเป็นกรณีศึกษาสำคัญระดับประเทศ ว่าด้วยเรื่องของ “มาตรฐานวัสดุก่อสร้าง” โดยเฉพาะอย่างยิ่ง “เหล็กเส้น” ที่เป็นหัวใจสำคัญในการรับน้ำหนักโครงสร้าง
จากการตรวจสอบในเบื้องต้นโดยหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง พบว่า อาคาร สตง. ใช้เหล็กเส้นทั้ง เหล็กข้ออ้อย (Deformed Bar) และ เหล็กกลม (Round Bar) หลายขนาด โดยมีรหัสเหล็กสำคัญที่ถูกพูดถึงมากที่สุด คือ “SD50T”
SD ย่อจาก Standard Deformed bar คือ เหล็กข้ออ้อยมาตรฐาน 50 หมายถึง กำลังดึงที่จุดคราก (Yield Strength) ไม่น้อยกว่า 5,000 กก./ตร.ซม. T หมายถึง กระบวนการผลิตแบบผ่านความร้อน (Thermo-mechanical Treatment – TMT)
จากการเปิดเผยของรัฐมนตรีว่าการกระทรวงอุตสาหกรรม พบว่าเหล็กที่ใช้ในอาคาร สตง. ประกอบด้ว
เหล็กข้ออ้อย ขนาด 12 – 32 มิลลิเมตร
เหล็กกลม ขนาด 9 มิลลิเมตร
มีเหล็กจากผู้ผลิตหลายราย โดยเฉพาะเหล็กขนาด 32 มม. ที่มีถึง 3 ยี่ห้อ
ที่น่าตกใจ จากการตรวจ ผลตรวจเหล็ก 28 ชิ้น ไม่ผ่าน 13 ชิ้น หรือเกือบครึ่งหนึ่ง
แล้วเหล็กที่ไม่ได้มาตรฐานคืออะไร?
สรุปคือ อาคาร สตง. ใช้เหล็กข้ออ้อย SD50 และ SD50T หลายขนาด ซึ่ง ตามมาตรฐานแล้วถือว่าเหมาะสม สำหรับอาคารสูง แต่ปัญหาเกิดจากเหล็กบางส่วน “ไม่ได้มาตรฐาน” ทั้งในแง่ของมวล น้ำหนัก และแรงดึง เหล็กบางส่วนที่ตรวจพบ มีรหัสโรงงานของบริษัทจีนซึ่งใช้กระบวนการผลิตที่ต่างออกไป และ เคยถูกตรวจยึดก่อนหน้านี้ จากกรณีไม่ผ่านมาตรฐาน มอก..
อ้างอิงข้อมูลจาก: Thaiger
.
บทความที่เกี่ยวข้อง
เหล็กเพลาขาว ดีกว่า เหล็กเพลาดำยังไง?
เหล็กเพลาขาว ดีกว่า เหล็กเพลาดำยังไง?
เหล็กเพลาขาว ดีกว่า เหล็กเพลาดำยังไง?
บทความนี้เป็นประโยชน์ใช่ไหม? ฝากเป็นกำลังใจให้กับผู้เขียนกัน:)
อยากรู้เรื่องอะไรเพิ่มเติม Comment ไว้ได้เลยค่ะ